Otonom araçlar 21. yüzyıl içerisinde yeni yeni görmeye başladığımız fakat gelecekte daha fazla göreceğimiz teknolojilerin başında geliyor. Yapay zekanın hayatımızdaki etkinliğinin artmaya başlaması ile birlikte 1980 yılında kişisel bilgisayarlarda yaşanan devrimin bir benzeri günümüzde yapay zeka ile tekrar yaşanıyor. Otonom araç tarihçesi ve kullanımı da bu sayede bilim kurgu olmaktan çıkarak gerçek hayata artık giriyor.
Google, Tesla ve Uber gibi otonom teknolojisinin lider firmalarının açıkladığı haberler ile otonom araç geliştirme seviyeleri hakkında her geçen gün daha detaylı bilgilere ulaşıyoruz. Bu bilgiler ayrıca bu teknolojide ne kadar ileri geldiğimizi de bizlere gösteriyor. Kimi kullanıcılara göre otonom araç korkulacak bir teknoloji. Fakat bu teknolojinin kullanım alanlarının artması ile birlikte trafik sıkıntısının ortadan kalkması, egzozdan çıkan zararlı gazların azalması, akıllı park edebilme ve ulaşım masraflarının düşmesi gibi pek çok avantaj bu teknoloji ile bizlere ulaşıyor.
Gelecek yıllarda adaptasyonun artması ve altyapı projelerinin bu teknolojiden beslenmesi ile birlikte otonom araç kullanımı hem artacak hem de çok daha güvenli bir hal alacak. Bunların yanı sıra yaşlı ve engelli insanların da mobilitesi bu araçlar ile yükselmeye başlayacak. Otonom sürüş günümüzde 5 farklı seviyeden oluşuyor. Biz de Aba Innolab ekibi olarak bu seviyelerin ne olduğunu ve ne ifade ettiğini sizler için yazdık.
Otonom Araçlar: Seviye 0 Otomasyon Yok
0 seviyesi aslında otomasyonun olmadığını ifade ediyor. Bu da bizi ilk arabalara ve otomasyonun kullanılmadığı arabalara götürüyor. Günümüzdeki her araç için 0 seviyesindedir demek yanlış olur. Çünkü 0 seviyesinde direksiyon hakimiyeti, frenleme sistemleri, vites azaltıp arttırmak, hızlanma ve yavaşlama gibi tüm kontrollerin insanda olması gerekiyor. 2000’li yıllarda özellikle akıllı fren sistemleri gibi özellikler arabalara birer birer yerleştirilmeye başlanmıştır.
Otonom Araçlar: Seviye 1 Sürücü Asistan
Bu seviye otonom teknolojisinin araçlara entegre edildiği ilk teknolojilerdir. Bir önceki seviyeden farklı olarak bu seviyede hız arttırma ya da azaltma, otomatik frenleme ve çevre kontrolü gibi teknolojiler arabalarda bulunmaya başlanmıştır. Arabaların sensörleri sayesinde kendilerine normalden daha yakın araçları fark etmesi sonucu otomatik olarak frenleme yapması bu sisteme verilecek en iyi örneklerden bir tanesidir.
Seviye 2 Kısmi Otomasyon
Gelecekte otonom araçlar şüphesiz oldukça önemli bir yere sahip olacak. Pek çok araç üreticisi günümüzde bu teknolojinin ilerlemesi için çalışmalarını son sürat sürdürüyor. 2. seviye yani kısmi otomasyon ile bu teknoloji hızlanma ve araç kontrolü gibi alanları kontrol ediyor. Bu sayede de sürücü bazı sorumlulukları kendi üstünden atarak serbest ve rahat bir sürüş yapıyor. Ama bu seviye araçlarda her ihtimale karşı sürücü tam kontrolü eline almak için hazır olmalıdır.
Seviye 3 Koşullu Otomasyon
2.seviyeden 3. seviyeye en büyük farklılık araçların bu seviyede çevre kontrolünü kendileri sağlaması olarak göze çarpıyor. Sürücü bu seviyede de dikkatli olmalıdır fakat frenleme ve kritik işlerde sürücü kendisini teknolojiye serbest bırakabiliyor. Bu araçlar insanların dikkatine ihtiyaç duymadan 60 km/s kadar bir hızda kendi kendilerini idare edebiliyor. Audi markasının piyasaya çıkarttığı A8 serisi bu özelliğin en güzel örneklerini bizlere gösteriyor.
Seviye 4 Yüksek Otomasyon
Yıllar önce otonom araçlar nedir ya da nasıl olmalıdır gibi sorulara verilecek cevapların tanımı tam olarak yüksek otomasyon araçların tanımı ile uyuşurdu. Bu seviyede frenleme, tam direksiyon kontrolü, hız azaltma ya da arttırma, araç ve yolun takibi gibi görevler otonom tarafından yapılıyor. Ayrıca şerit değiştirme, dönme ve sinyal verme gibi karar gerektiren eylemler de araba tarafından yapılıyor. Güvenli koşulların sağlanması ile sürücü bu seviyeye geçiş yapabiliyor.
Seviye 5 Tam Otonom
Tam otonom araçlar günümüzde sahip olduğumuz teknoloji ile ulaşabileceğimiz maksimum otonom seviyesidir. Tam otonom sürüş içerisinde insanın baştan sona hiçbir şeye müdahalesi gerekmiyor. İstenilen konum girildikten sonra araç insanları bulundukları konumdan istenilen konuma götürebiliyor. Çevre kontrolü ve trafik ışık kontrolü de bu teknoloji içerisinde mevcut. Dünya devi NVIDA markasının geliştirdiği bilgisayar bu seviyede bir sürüş için insanlara yardımcı olacak.
Doç. Dr. Gamze Sart’ın Youtube kanalını ziyaret ederek gelecek otonom ve benzeri teknolojiler hakkında olacak gelişmeler ile alakalı videolara ulaşabilirsiniz. Ayrıca İnovasyon İçin Eğitim Vakfı resmi internet sitesine girerek bu teknolojilerde kullanılan yazılım dilleri hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz. Gelecekte otonom araçlar hakkında ya da gelecekteki teknolojik gelişmeler hakkında eğer daha detaylı makalelere ulaşmak istiyorsanız Aba Innolab resmi internet sitesindeki diğer makalelere göz atabilirsiniz.
