Makine öğrenmesi ya da kısa adı ile ‘ML’ her geçen gün hayatımızın bir alanında daha kendisine yer bulmaktadır. Telefonlar, oyunlar, üretim ve sağlık derken günümüzde artık sanat da ML teknolojisinden etkilenmiştir. 4. Sanayi Devrimi ile karşımıza çıkan otonom robotlar bu etkinin başlıca sebeplerinden bir tanesidir. Otonom robot bir program aracılığı ile robotların insansız olarak çalışmasına verilen isimdir. ML teknolojisi de otonom robotlar ile birleşince oldukça kaliteli ürünler ortaya çıkmaktadır.
ML teknolojisi ile verilen sorun o soruna ait bilgiler ile modellenerek çözülmesine verilen isimdir. Ayrıca otonom robotlardan insanları tamamen ayırabilmek için yapay zeka teknolojisi de büyük ölçü de kullanılmaktadır. Bu iki teknolojinin birleşmesi ile yapay zekaya sahip robotik sistemler ortaya çıkmıştır. Bu yapay zeka programlarının da oluşturulmasında ML ya da diğer bir tabir ile derin öğrenme teknolojisi kullanılmaktadır. Yani bu 3 teknoloji farklı farklı büyük işlere adım atarken birleşiğinde çok daha büyük işlere imza atmaktadır.
Daha önce bahsettiğimiz gibi otonom robotların çıkış amacı 4. Sanayi Devrimi ile birlikte fabrikalardaki verimi arttırmaktır. Fakat yapay zeka, ML ve otonom teknolojisinin birleşmesi ile çok daha farklı alanlarda bu robotlar kendisine yer bulmuştur. Bunun da en iyi örnekleri arasında sanatta kullanılan otonom makineleridir. Biz de Ana Innolab ekibi olarak otonom makinelerin sanata olan etkisini ve ortaya çıkardığı yeni eserleri sizler için yazdık.
Makine Öğrenmesi ve Otonom Robotlar İle Müzik Üretmek
Bir müzik sanatçısı ortaya bir eser çıkarmadan önce bazı aşamalardan geçer. Farklı müzikler dinler, farklı müzik türlerini araştırıp dinler ve bu tarzlara ait olan teknikleri öğrenmeye başlar. İstediği noktaya geldiği zaman ise kendi eserinin ilk adımlarını atar. Günümüzde ise bu aşamalar yazılan algoritmalar ile gerçekleştirilebiliyor. Musikalisches Würfekspiel adındaki bir Alman müzikal zar oyunu yeni bir müzik oluşturmak için ML teknolojisini kullanıyor.
Bu zar oyunu atılan zarlar ile farklı müzik seğmenlerini bir araya getiriyor ve ortaya yepyeni bir müzik çıkartıyor. Ayrıca bu zar oyununun Mozart’a adanmış bir modeli de bulunmaktadır. Bu modelde ise atılan zarlar sonrası farklı Mozart eserlerini bir araya getirerek çalmaya başlıyor. Makine öğrenmesi algoritmaları bu zar oyununun temelini oluşturuyor. Bu teknoloji ile insanlar insan ihtiyacı olmadan geçmişteki müzik verileri ile yeni müzikler ortaya çıkarıyor.
ML Teknolojisi: Resim Tekniklerinin Aktarılması
Resimler geçmişten günümüze kadar etkisini hep insanlar üzerinde hissettirmiştir. Google Brain isimli projeler de ressamların tekniklerini araştırarak Magenta isimli bir teknolojiyi bize ulaştırmıştır. Magenta ile günümüzde çekilen herhangi bir fotoğraf istenilen ressamın eserinden çıkmış gibi gösterilebiliyor. Bu sayede gündelik hayatta çekilen fotoğraflara estetikte kazandırılmış oluyor. Sinirsel algoritmalar bu teknolojinin temelini oluşturuyor. Ressamın resmindeki teknikleri parçalara ayırarak inceleyen Magenta daha sonra bu incelemelerini istenilen resme uyguluyor.
Ayrıca Magenta’nın yetenekleri bunlar ile de sınırlı değil. Işığın açısına göre ressamın tekniğini tamamen analiz eden Magenta yeni resimler de ortaya çıkartabiliyor. Makine öğrenmesi örnekleri arasında Magenta kesinlikle dile getirilmesi gereken ve anlatılması gereken bir çalışmadır. DEF yani Dünya Ekonomik Forumu’nda bu durum açık bir şekilde dile getirilmektedir. Yazılım ve Toplumun Geleceği raporu içerisinde insanların dünyada yapabileceği her şeyin giderek artan ve gelişen yazılım teknolojisi tarafından etkinleştirildiğinden bahsedilmiştir.
Teknoloji ile ortaya çıkan sanat eserlerinin ne olduğu ya da ne olacağı konusunda bir tahmin yapmak oldukça zor. Çünkü durum sanatçıya ve sanatsevere bağlı olduğu kadar bu konunun araştırmacılarına da son derece bağlıdır. Fakat günümüzde yapay zeka, ML ve otonom teknolojilerinin henüz başlarında olmamıza rağmen ortaya çıkan eserler her 3 tarafı da oldukça memnun etmektedir. İlerleyen dönemlerde bu teknolojilerin ilerlemesi ile birlikte ortaya çıkan sanat eserlerinde de gelişmeler ve iyileşmeler olacaktır.
Doç. Dr. Gamze Sart Youtube kanalını ziyaret ederek sanatın gelecekte yaşayacağı değişikler ve 4. Sanayi Devriminde sanatın yeri hakkında detaylı bilgilere ulaşabilirsiniz. İnovasyon İçin Eğitim Vakfı resmi internet sitesinden makine öğrenmesi ne işe yarar ve ML teknolojisinde kullanılan kodlama programları hakkında yazılmış makalelere göz atabilirsiniz. Aba Innolab internet sitesinden ise 4. Sanayi Devrimi ve beraberinde gelen teknolojiler ile alakalı ayrıntılı içeriklere ulaşabilirsiniz.
