Yapay zeka hızlı bir şekilde yaşadığımız dünyayı dönüştürürken, geleceğin temellerini de sağlam bir şekilde atıyor. Geleceğin dünyası yapay zeka ile yükselirken, teknolojiyi daha iyi özümseyebilmek için 50’li yıllara kadar uzanmakta fayda var.
Alan Turing ve John McCarthy ile Başlayan Serüven
Yapay zeka teknolojisinin (düşüncesi de diyebiliriz) öncüsü İngiliz matematikçi, kriptolog ve mantıkçı Alan Turing’dir. İkinci Dünya Savaş sırasında soyut matematik ve kriptoloji çalışmalarından elde ettiği tecrübeyle İngiliz Hükümeti tarafından Naziler’in kırılamaz dediği “enigma” haberleşme ağını kırmakla görevlendirilen Turing, bu “imkansız görülen görevi” başardı. 1950 yılında “Makineler düşünebilir mi?” sorusunu sorarak yapay zekanın fitilini ateşleyen Turing, bilgisayarların insan davranışları sergileyebileceğini ve ilerleyen yıllarda insan-makine ayrımı yapmanın imkansız hale geleceğini öne sürmüştü.
Bayrağı Turing’den devralan isim ise John McCarthy oldu. O dönemde Dartmouth College’da matematik profesörü olan McCarthy, bilgisayarlar için geliştirilecek özel programlar sayesinde bilgisayarların zaman içerisinde insan gibi düşünmeyi öğrenebileceği öne sürüyordu. 1956 yılında düzenlediği Yapay Zeka Konferansı ile dünyayı bu yeni düşünce ile resmen tanıştıran McCarthy, bu sayede Yapay Zeka Bilim Dalı’nın oluşmasının da öncüsü oldu. McCarthy yapay zekayı tanımlarken, “Öğrenme ve zekanın tüm özellikleri detaylı bir şekilde tanımlanarak işlenebilirse, bilgisayarlar elde verilen bu verileri simüle ederek insan gibi düşünebilir.” ifadesini kullandı ve yapay zeka teknolojisi geleceğin temellerini atmaya başladı.
80’li yıllarda Yapay Zeka
80’li yıllara dek kısa bir duraklama döneminden geçen yapay zeka teknolojisi, bu yıllara gelindiğinde John Hopfield ve David Rumelhart ile yeni bir dönemin kapılarını açtı. Derin Öğrenme teknikleri üzerine çalışmalar sürdüren Hopfield ve Rumelhart, bilgisayarların öğrenme sürecine önemli bir katkıda bulundular. Öte yandan Edward Feigenbaum’un, bir insanın karar alma sürecini taklit edebilen sistemler üzerine yaptığı çalışmalar olumlu bir şekilde sonuçlanırken, bu “uzman sistemler” endüstri alanında yaygın olarak kullanılmıştır.
80’li yıllarda yapay zeka teknolojisine yapılan yatırımlar giderek artarken, dönemin Japon Hükümeti özellikle bilgisayar teknolojileri üzerine yaptığı çalışmalarla öne çıktı. Beşinci Nesil Bilgisayar Projesi’nin (FGCP) bir parçası olarak otomasyon ve yapay zeka ile ilgili diğer çalışmaları yoğun bir şekilde finanse eden Japon Hükümeti, işlemciler, mantıksal yapılar, yapay zeka ve otomasyon özelinde 400 milyon dolarlık yatırım yaptı. Her ne kadar ortaya konan ürün bağlamında yapılan yatırımın karşılığını aldığını söylemek güç olsa da 1990 yılında sona eren proje boyunca elde edilen bilgi-birikim ve vizyon, yapay zekanın günümüze kadar ulaşmasında önemli bir rol oynadı.
1990’lı ve 2000’li yıllara geldiğimizde ise yapay zekanın somut başarılar elde etmeye başladığını gözlemliyoruz. 1997’de Dünya Satranç Şampiyonu Gary Kasparov’un kurduğu hegemonya, IBM’in geliştirdiği bilgisayar “Deep Blue” tarafından yıkıldı. Aynı yıl Dragon Systems tarafından geliştirilen konuşma tanıma yazılımı Windows’ta uygulanırken, geçtiğimiz 40 yılda atılan temel nihayet yükselmeye başladı.
Yapay Zeka Artık Her Yerde
Günümüzde Yapay Zeka teknolojisinin attığı temel üzerinde yükselen Nesnelerin İnterneti, Derin Öğrenme ve Makine Öğrenimi gibi teknolojilerle beraber Büyük Veri Çağı’nda yaşıyoruz. Sanayiden eğlence dünyasına kadar farklı sektörlerde kendine yer bulan yapay zeka sayesinde bu alanda oluşan devasa veri havuzu çok daha iyi bir şekilde analiz edilip, işlenebiliyor. Bu doğrultuda hedef kitlelerine ya da müşterilerine “güdümlü hizmet” sunan iş, eğlence, sağlık ve sanayi dünyası tam manasıyla kabuk değiştiriyor.
Otomasyon sistemleri, sesli yanıt sistemleri, e-ticaret, yapay zekalı çağrı merkezleri, servis robotları, savunma sanayinde olan teknolojik gelişmeler ve dahası… Yapay zekanın geleceğinde distopik kurgularda yer alan felaket senaryolarının mı yoksa tamamen insanlığın gelişimine yönelik teknolojik mucizelerin mi yattığını zaman gösterecek.
Kaynaklar
